Aktualności

Na mocy rozporządzenia właściwego ministra, nie wystarczy mieć już imiennego zaświadczenia, a trzeba skończyć odpowiedni kurs, który zakończy się egzaminem przed państwową komisją egzaminującą. Sam kurs organizowany jest przez certyfikowane ośrodki szkoleniowe. Jedna ukończeniu kursu nie upoważnia jeszcze do pracy jako operator wózka widłowego. Kurs umożliwia jedynie podejście do egzaminu państwowego, który przeprowadzany jest przed inspektorów z Urzędu Dozoru Technicznego. Dopiero zdanie egzaminu, umożliwia dostanie legitymacji operatora wózka widłowego, która wystawiana jest przez UDT.

Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że wiele ośrodków wydaje inne zaświadczenia, mówiące o przejściu kursu na operatora wózka widłowego. Nie mają one jednak żadnej mocy prawnej i nie upoważniają do wykonywania zawodu. Jedynym sposobem na rozpoczęcie legalnej pracy jako operator wózka widłowego jest przejście kursu w certyfikowanym ośrodku, a następnie przejście egzaminu przed państwową komisją. W takiej sytuacji, po spełnieniu innych wymagań formalnych Urząd Dozoru Technicznego wyda odpowiednią legitymację, która umożliwia podjecie pracy i jest ważna bezterminowo.

Jak wygląda egzamin na operatora wózka widłowego?

• Sam egzamin nie jest trudny dla osób, które przeszły rzetelne szkolenie. Składa się on z części teoretycznej oraz praktycznej. Każda z nich trwa około godziny.
• Inspektorzy UDT najpierw zadają kilka pytań teoretycznych. Dwa z nich dotyczą ogólnej specyfiki pracy, a kolejne dotyczą specjalizacji związanej z kategorią, na którą zdaje się egzamin.
• Po pozytywnym zdaniu egzaminu teoretycznego można przejść do egzaminu praktycznego, na którym egzaminatorzy wyznaczają określone zadania symulujące codzienną pracę operatora wózka widłowego.
• W przypadku niezdania egzaminu, można do niego podejść jeszcze raz. Sam egzamin przeprowadzany jest na sprzęcie, który jest w powszechnym użyciu w większości miejsc pracy, zakres wykonywanych zadań nie odbiega od tego, z czym zetknie się operator w codziennych warunkach.

Wszystko powinno być też wielokrotnie przećwiczone w czasie certyfikowanego kursu, który w zależności od kategorii, może trwać nawet do 80 godzin.

Kto może podejść do egzaminu UDT na wózki widłowe?

W kwestii wymagań formalnych, do egzaminu mogą podejść osoby pełnoletnie, które przedstawią zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy operatora wózka widłowego. Poza tym każdy egzaminowany kandydat musi być po kursie, który jest prowadzony w ośrodku realizującym program szkolenia określony przez odpowiednie przepisy Urzędu Dozoru Technicznego. Nie ma możliwości podejść do egzaminu bez przejścia takiego szkolenia w pełnym wymiarze godzin.

Po pozytywnie zakończonym egzaminie UDT wystawia legitymacje w języku angielskim, polski oraz niemieckim. Są one honorowane na terenie wszystkich krajów Unii Europejskiej. Warto wspomnieć, że aby poruszać się wózkiem widłowym po drogach publicznych, poza legitymacją operatora wymagane jest także prawo jazdy. Dotyczy to jedynie dróg publicznych, a nie wewnętrznych.

Do tej pory funkcjonowały imienne zezwolenia na prowadzenie wózków, które jednak nie obowiązują już osób, które chcą rozpocząć pracę w zawodzie, a osoby, które wcześniej posiadały takie uprawnienia, do 2021 roku muszą uzupełnić kwalifikacje i spełnić takie same wymagania jak osoby, które dopiero rozpoczynają pracę w zawodzie. Do tej pory cały rynek nie podlegał tak rygorystycznym regulacjom, co zmieniło się na mocy ustawy i odpowiedniego rozporządzenia z 2018 roku.

Kto wydaje pozwolenia na prowadzenie wózków widłowych?

Na mocy obowiązujących aktualnie przepisów, uprawnienia na wózki widłowe nadaje Urząd Dozoru Technicznego. Szczegółowe wymagania, które muszą spełnić kandydaci na operatora wózka widłowego, są dostępne w treści ustawy oraz przepisów kodyfikowanych przez UDT. Samo wydawanie uprawnień następuje po pozytywnie zaliczonym egzaminie przed państwową komisją. Wygląd egzaminu jest narzucany przez UDT. Tak samo, jak zakres szkolenia, które muszą przejść kandydaci przed przystąpieniem do egzaminu. Nie ma możliwości zdać egzaminu bez ówczesnego przygotowania się w jednostce szkoleniowej certyfikowanej i nadzorowanej przez Urząd Dozoru Technicznego.

Zakres szkolenia zależny jest od kategorii uprawnień, na które chce się zdobyć uprawnienia. Aktualnie funkcjonują trzy kategorie, z których każda uprawnia do prowadzenia wózków różnych rodzajów. Szkolenie oraz egzamin na każdą z kategorii ma nieco inny zakres. Robiąc jednak szkolenie oraz zdając egzamin na najwyższą, I kategorię zdobywa się uprawnienia do prowadzenia wózków niższych kategorii.

Jakie są wymagania dla kandydatów na operatorów wózków widłowych?

• Do najważniejszy wymagań, które stawia ustawodawca przed kandydatami na zdobycie uprawnień do prowadzenia wózków widłowych, należy ukończenie osiemnastego roku życia, a także brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu.
• Szczegółowe wymagania dotyczące przeciwwskazań zdrowotnych regulują oddzielne ustawy oraz rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
• Zaświadczenie umożliwiające skończenie kursu i podejście do egzaminu, co będzie skutkować możliwością podjęcia pracy w zawodzie, wymaga zaświadczenia od lekarza medycy pracy.

Takie zaświadczenie można zdobyć po ówczesnym dostaniu skierowania od lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje na określone badania. Natomiast lekarz medycyny pracy wykluczy występowanie przeciwwskazań zdrowotnych dotyczących wykonywania tego zawodu.

Wymagania zdrowotne dotyczące prowadzenia wózków widłowych są zbliżone do możliwości prowadzenia innych pojazdów mechanicznych, takich jak chociażby auta. Sam egzamin kończący się wydaniem uprawnień przeprowadzany jest przez państwową komisję w certyfikowanych ośrodkach, które prowadzą szkolenia dla operatorów. Wszystkich szczegółów dotyczących egzaminu, dotyczących kwestii praktycznych, a także formalnych dopełnia ośrodek szkoleniowy, w którym będzie przeprowadzany egzamin.

relatywnie niebezpiecznych manewrów, które mogą sprawić, że wózek widłowy straci stabilność lub nawet się przewróci. Może to być bardzo niebezpieczne zarówno dla operatora, jak i dla osób postronnych, które wykonują swoje obowiązki obok poruszającej się maszyny, nie wspominając już o możliwości zniszczenia mienia o dużej wartości. Z tego wynika podstawowa zasada, na którą zawsze trzeba zwrócić uwagę w kontekście bezpieczeństwa i higieny pracy.

Widząc pracującą maszynę, taką jak wózek widłowy pracownicy znajdujący się w pobliżu powinni zachować szczególną ostrożność, a najlepiej nie zbliżać się do wózka na potencjalnie niebezpieczną odległość, gdy ten wykonuje niebezpieczne manewry. To samo zalecenie dotyczy operatora wózka widłowego, który powinien zachować szczególną ostrożność i dobrze kontrolować czy w bezpośredniej okolicy wózka nie znajdują się inne osoby. W razie czego należy przerwać pracę i poczekać aż sytuacja stanie się bezpieczna i będzie można bez ryzyka wykonać określony manewr.

W jakich okolicznościach wózek widłowy może się przewrócić?

Wózek widłowy może stracić stabilność przede wszystkim na skutek nieuwagi operatora lub poprzez nieostrożną pracę i niestosowanie się do przepisów bezpieczeństwa i higieny praca, a także specyfikacji technicznej pojazdu, która określa dopuszczalne normy załadunkowe. Przede wszystkim należy zaznaczyć, że na stabilność wózka wpływa ciężar jego ładunku. Gdy ładunek jest blisko punktu ciężkości wózka, ryzyko przewrócenia się jest minimalne.
Jeśli jednak ładunek oddala się od punktu ciężkości, na przykład poprzez podnoszenie się teleskopów wideł lub wysięgnika, ryzyko rośnie. Kluczem do zrozumienia całego procesu oraz zrozumienia ryzyka jest to, że utrata stabilności związana jest ze zwiększeniem dźwigni. To oznacza, że ładunek o określonym ciężarze, gdy oddali się go na dwukrotnie większą odległość, działa na wózek z dwukrotnie większą siłą. To oznacza, że gdy ładunek oddali się od punktu ciężkości kilkukrotnie, pomimo braku zmiany ciężaru ładunku, siła jego oddziaływania też zwiększa się kilkukrotnie i to powoduje, że może dojść do przewrócenia się wózka, z nawet niewielkim ładunkiem.

Jak uniknąć przewrócenia się wózka widłowego?

Chcąc uniknąć przewrócenia się wózka, przede wszystkim trzeba przestrzegać norm technicznych, które powinny być zawarte w instrukcji obsługi pojazdu lub jego specyfikacji technicznej. Nawet jeśli normy tam zawarte są pozornie mocno zaniżone, zawsze wynikają ze skrupulatnych obliczeń, które bazują na prawach fizyki. Nie należy więc dokładać więcej ciężaru, niż dopuszcza to instrukcja obsługi, a także przewożąc ciężar, nie należy przekraczać dozwolonej w instrukcji prędkości, gdyż to wprowadza dodatkowe siły działające na wózek, które obniżają jego stabilność. Z dokładnymi normami należy zapoznać się podczas szkolenia stanowiskowego BHP, a w razie wątpliwości zajrzeć do instrukcji obsługi konkretnej maszyny.

W ostatnim czasie doszło do pewnych zmian w zakresie szkolenia operatorów wózków widłowych, które znacząco się zmieniły. Do tej pory w Polsce była możliwość wystawienia pracownikowi tak zwanego imiennego zezwolenia na prowadzenie wózka widłowego. Robiło się to na podstawie nieuregulowanego kursu, a cały proces nie podlegał pod kontrolę Urzędu Dozoru Technicznego. Na mocy rozporządzenia z 2018 roku sytuacja zmieniła się całkowicie i od tego momentu ważne są jedynie uprawnienia pochodzące z kursów regulowanych przez UDT.

Kursant po ukończeniu szkolenia musi oczywiście odbyć egzamin przeprowadzany przez państwową komisję i dopiero na tej podstawie nadawane są odpowiednie uprawnienia. Zmianę w przepisach ustawodawca motywuje faktem, że na przestrzeni ostatnich lat bardzo wiele się zmieniło w zakresie wykorzystywanych w przemyśle urządzeń mechanicznych i obowiązująca od 2002 roku ustawa, która to regulowała, nie jest w stanie sprostać dzisiejszemu wyglądowi rynku. Ujednolicenie systemu zdobywania uprawnień ma zwiększyć umiejętności operatorów wózków widłowych oraz zmniejszyć ryzyko występowania wypadków przy pracy.

Kiedy wygasają imienne uprawnienia na wózki widłowe?

Ustawodawca pozostawił operatorom pewną furtkę, dając im czas na uzupełnienie kwalifikacji przez zrobienie odpowiednich kursów, które zakończą się egzaminem przed państwową komisją i będą honorowane przez Urząd Dozoru Technicznego. Uprawnienia zdobyte przed wprowadzeniem w życie nowych przepisów wygasną na przestrzeni kolejnych lat.
    • Uprawnienia zdobyte do dnia 31.12.2004 roku są ważne do dnia 31.12.2019 r.
    • Uprawnienia zdobyte do dnia 31.12.2014 roku są ważne do dnia 31.12.2020 r.
    • Uprawnienia zdobyte do dnia 01.01.2015 roku są ważne do dnia 31.12.2021 r.

Jest to czas, w którym aktywnie pracujący operatorzy wózków widłowych zobowiązani są do zdobycia odpowiednich uprawnień. Jeśli tego nie zrobią, będą traktowani jak osoby, które pracują bez zezwoleń, czego konsekwencją będzie niedopuszczenie ich przez pracodawcę do wykonywania obowiązków. W przeciwnym razie pracodawca naraża się na surowce konsekwencje kodyfikowane przez odpowiednie przepisy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy.

Jak zdobyć nowe uprawnienia UDT na wózki widłowe?

Często pojawiającym się pytaniem jest to, czy stare uprawnienia ułatwiają w jakiś sposób uzyskanie nowych, honorowanych przez UDT certyfikatów. Niestety nie ma takiej możliwości i operatorzy, którzy do tej pory pracowali na starych zasadach, muszą udać się na odpowiednie szkolenie, które jest honorowane przez Urząd Dozoru Technicznego i po jego ukończeniu podejść do egzaminu na takich samych zasadach, jak osoby, które jeszcze nigdy nie miały do czynienia z pracą z wózkami widłowymi. Trzeba również pamiętać o tym, że nowe przepisy wprowadzają podział na różne kategorie, które uprawniają do prowadzenia wózków widłowych różnego typu, co każdy operator musi wziąć pod uwagę, analizując to, jakimi wózkami posługuje się w swoim miejscu pracy.

regulując w pełni możliwość wykonywania pracy związanej z obsługą niebezpiecznych maszyn. Są to zarówno duże maszyny przemysłowe, jak i mniejsze maszyny, takie jak wózki widłowe. Jako że wózki widłowe różnego rodzaju są niezwykle praktycznymi urządzeniami, które są wykorzystywane w niemal każdym, większym magazynie, sklepie wielkopowierzchniowym czy fabryce, ustawodawca uznał za konieczne uregulowanie sytuacji na rynku i wprowadzenie jednolitych kursów, które będą przygotowywały pracowników do podjęcia pracy w tym zakresie. W zależności od rodzaju obiektu, korzysta się z różnego rodzaju wózków, co przepisy prawa poprzez Urząd Dozoru Technicznego, czyli UDT skrzętnie przewidują.

Gdzie szukać regulacji prawnych dotyczących uprawnień UDT na wózki widłowe?

Zakres obowiązków i wymagań, które muszą spełnić operatorzy maszyn oraz ośrodki, które ich szkolą, są dostępne w określonych ustawach, oraz rozporządzeniach dotyczących nadzoru technicznego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Wszystkie ustawy są dość łatwe do znalezienia w Internecie, więc jeśli zajdzie taka konieczność łatwo wszystko znaleźć przez wyszukiwarkę internetową. Najważniejsze dla kandydatów na operatorów wózków widłowych są jednak podstawowe zapisy.

Ustawodawca przewidział trzy kategorie uprawnień dotyczących wózków widłowych. Są to:

• Kategoria III WJO – uprawnia jedynie do obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych, które są prowadzone lub zdalnie sterowane. Taki typ wózków występuje w małych magazynach lub w sklepach wielkopowierzchniowych, gdzie są użytkowane na hali sklepowej.
• Kategoria II WJO – umożliwia obsługę wózków jezdniowych podnośnikowych, jednak nie uwzględniając wózki specjalizowane.
• Kategoria I WJO – umożliwia prowadzenie wózków jezdniowych, w tym dedykowanych do użytku specjalistycznego. Jest to najwyższa kategoria, która umożliwia także prowadzenie wózków klasyfikowanych w niższych kategoriach.

Jak widać, kategorii jest sporo, a chcąc wybrać odpowiednią dla siebie, trzeba najpierw odpowiedzieć sobie na pytanie o to, jakiego wózka używa się w miejscu pracy. Kategoria III umożliwia prowadzenie najprostszych modeli wózków, które znane są ze sklepów. Operator jedynie je prowadzi, nie siedząc w kabinie lub na podeście. Kategoria II umożliwia prowadzenie wózków nieco bardziej zaawansowanych, podczas prowadzenia których operator siedzi w kabinie. Ta kategoria nie dotyczy jednak wózków specjalnych, takich jak na przykład wózki posiadające podnośniki teleskopowe, lub kabinę operatora podnoszoną wraz z ładunkiem. Kategoria III uprawnia zaś do prowadzenia wózków wszystkich rodzajów.

Czym różnią się kursy na poszczególne kategorie UDT wózków widłowych?

Egzaminy na poszczególne kategorie uprawnień UDT na wózki widłowe różnią się zakresem zajęć teoretycznych (adekwatnych do określonych typów wózków), choć wszystkie mają pewną, wspólną część teoretyczną, oraz ilością godzin praktycznych na poszczególnych rodzajach wózków. Siłą rzeczy kurs na szkolenie kategorii III jest najdłuższy, a kurs na kategorię I jest najkrótszy.